شاید این پرسش برای شما هم پیش آمده باشد که ارتباط موثر چیست؟ گاهی اوقات سعی دارید با دیگران ارتباط برقرار کنید؛ اما در ارتباط گیری مشکلاتی مانند سوء تفاهم، ناامیدی و درگیری ایجاد می‌شود. این مشکلات می‌تواند در خانه، مدرسه و روابط کاری شما اتفاق بیفتد. برقراری ارتباط مفید و موثر مستلزم یادگیری برخی مهارت‌های مهم است. یاد گرفتن این مهارت‌ها ضمن اینکه می‌تواند ارتباط شما را با دیگران عمیق‌تر کند، باعث ایجاد اعتماد و احترام بیشتری نیز می‌شود؛ همچنین مهارت‌هایی همچون کار گروهی، حل مسئله و سلامت اجتماعی و عاطفی شما را بهبود می‌بخشد.
ارتباط موثر چیست؟
اگر بخواهید ارتباط موثر و موفق را تعریف کنید؛ باید بدانید که ارتباط موثر با دیگران، فراتر از تبادل اطلاعات بوده و به معنای درک احساسات و اهداف پشت آن اطلاعات است. برای برقراری ارتباط موثر با دیگران، باید شنونده خوبی باشید تا بتوانید معنای دقیق اطلاعاتی که ورای احساسات طرف مقابل است را درک کنید. این موضوع باعث می‌شود تا طرف مقابل احساس کند حرف‌هایش شنیده شده و درک می‌شود؛ در نتیجه روند برقراری ارتباط موثر، بهتر پیش خواهد رفت.
موانع ارتباط موثر و موفق
ممکن است احساس کنید که در برقراری ارتباط موثر و موفق با دیگران، مشکلی وجود دارد که مانع تحقق تعاملی رضایت بخش می‌شود؛ بدین منظور بهتر است که با موانع ارتباط موثر آشنا شوید و تلاش کنید که آن‌ها را رفع کنید.
عدم توجه بر صحبت‌های گوینده
اگر دائماً تلفن خود را چک می‌کنید یا مشغول فکر کردن به چیز دیگری هستید؛ نمی‌توانید به شیوه‌ای درگیر گوش کنید. شما باید بر روی اتفاقات لحظه به لحظه متمرکز بمانید تا بتوانید نکات ظریف و نشانه‌های مهم غیرکلامی را در مکالمه درک کنید. اگر تمرکز کردن روی برخی از سخنرانان برایتان سخت است، سعی کنید کلمات آن‌ها را در ذهن خود تکرار کنید. این کار، پیام گوینده را تقویت کرده و به شما کمک می‌کند متمرکز بمانید؛ به عنوان مثال گوش دادن صحیح به حرف‌ها و خواسته مشتری به عنوان مهارت برقراری ارتباط موثر با مشتری شمرده می‌شود. برقراری ارتباط موثر با مشتری به شما کمک می‌کند تا در کسب و کار خود موفق‌تر عمل کنید
از قطع کردن صحبت دیگران یا تلاش برای تغییر جهت دادن مکالمه به دغدغه‌های خودتان، خودداری کنید. با تکان دادن گهگاه سر خود، علاقه خود را به مکالمه نشان دهید. به گوینده لبخند بزنید و مطمئن شوید که حالت بدن شما پذیرنده و آرام است. می‌توانید با استفاده از زبان بدن باز، یعنی بازوهای غیر ضربدری، ایستادن با حالت باز یا نشستن روی لبه صندلی‌تان و حفظ ارتباط چشمی با فردی که با او صحبت می‌کنید؛ ارتباط موثر را تقویت کنید.
استرس و احساسات خارج از کنترل
هنگامی که فرد دچار استرس می‌شود، برقراری ارتباطات موثر، دشوار‌تر خواهد بود؛ زیرا وقتی استرس دارید یا از نظر عاطفی تحت فشار هستید؛ معمولا سیگنال‌های غیرکلامی گیج‌کننده ارسال کرده و کلام نامناسب به کار خواهید برد؛ در نتیجه در الگوهای رفتاری ناسالم قرار خواهید گرفت.
برای جلوگیری از درگیری و سوء تفاهم، باید تمرین کنید و راهکارهای کنترل و مقابله با استرس را یاد بگیرید. در این صورت می‌توانید قبل از مکالمه استرس‌زا، به سرعت آرامش خود را بازیابید.
عدم تمرکز
زمانی که که چند عمل را به طور همزمان انجام دهید؛ نمی‌توانید به طور موثر ارتباط برقرار کنید؛ برای مثال اگر هنگام مکالمه، مشغول چک کردن تلفن خود هستید و برای آینده برنامه ریزی یا خیال پردازی می‌کنید؛ مطمئنا نشانه‌های غیرکلامی را در مکالمه از دست خواهید داد. اغلب، گوینده می‌تواند حالات چهره شما را تشخیص دهد و متوجه شود که ذهن شما جای دیگری است. برای برقراری ارتباطات موثر و موفق، باید از حواس پرتی اجتناب کرده و تمرکز خود را حفظ کنید.
زبان بدن متناقض
ارتباط غیرکلامی باید موجب تقویت کلام شود نه اینکه با آن در تضاد باشد. اگر شما یک مطلب را بگویید؛ اما زبان بدن شما چیز دیگری را بیان کند، احتمالا شنونده شما احساس خواهد کرد که شما صادق نیستید؛ به عنوان مثال، شما نباید در حالی که سر خود را به حالت منفی و نه تکان می‌دهید؛ با کلامتان چیزی را تایید کنید و بگویید “بله”!
راه‌های ایجاد ارتباط موثر و موفق
اگر هدف شما درک کامل و برقراری ارتباط با طرف مقابل است؛ باید با راه‌های ایجاد ارتباط موثر و موفق آشنا شوید. هرچه بیشتر آن‌ها را تمرین کنید؛ تعامل شما با دیگران رضایت بخش‌تر و با ارزش‌تر خواهد بود.
شنونده‌ای درگیر باشید
هنگام برقراری ارتباط با دیگران، اغلب بر آنچه که می‌گویند تمرکز کنید. خوب گوش دادن نه تنها به معنای درک کلمات یا اطلاعات است، بلکه به معنای درک احساساتی است که گوینده سعی بر انتقال آن دارد. تفاوت زیادی بین گوش دادن متعهدانه و شنیدن ساده وجود دارد. وقتی یک شنونده فعال باشید؛ لحن‌های ظریفی را در صدای فرد مقابل خود می‌شنوید که به شما می‌گوید آن شخص چه احساسی دارد. وقتی شنونده‌ای متعهد باشید؛ نه تنها طرف مقابل را بهتر درک می‌کنید بلکه باعث می‌شوید که او احساس کند شنیده و درک می‌شود. این مسئله می‌تواند به ایجاد یک ارتباط قوی و عمیق‌تر بین شما کمک کند.
قضاوت را کنار بگذارید
برای برقراری ارتباطات موثر و موفق با فرد دیگری، لازم نیست که او را دوست داشته باشید یا با ایده‌ها، ارزش‌ها یا نظراتش کاملا موافق باشید، تنها کافیست برای درک کامل افراد قضاوت را کنار بگذارید و از سرزنش و انتقاد خودداری کنید.
سیگنال‌های غیر کلامی یا زبان بدن
نه تنها کلمات و گفتار، بلکه نحوه نگاه کردن، گوش دادن، حرکت و واکنش شما نسبت به شخص دیگری، احساسات شما را نمایان می‌سازد. ارتباط غیرکلامی یا زبان بدن شامل حالات چهره، حرکات و ژست‌های بدن، تماس چشمی، وضعیت بدن، لحن صدای شما و حتی تنش ماهیچه‌ای و تنفس شما می‌شود.
در زمینه مهارت برقراری ارتباط موثر در محیط کار، می‌توانید به حالات بدن خود توجه کنید و سعی کنید صحیح بایستید و شانه‌هایتان را عقب نگه دارید. لبخند زدن را فراموش نکنید. تماس چشمی خود را حفظ کرده و محکم دست بدهید. این کار باعث می‌شود اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید و به آرامش طرف مقابل خود نیز کمک کنید.
استرس را کنترل کنید
چند بار در طول اختلاف با همسر، فرزندان، رئیس، دوستان یا همکارانتان استرس داشته‌اید و چیزی گفته یا انجام داده‌اید که بعدا از آن پشیمان شده‌اید؟ کلید برقراری ارتباط در ارتباط موثر این است که بتوانید به سرعت استرس را از بین ببرید و به حالت آرام خود برگردید. در این صورت علاوه بر آرام شدن خود، باعث آرامش طرف مقابل نیز می‌شوید. چرا که تنها زمانی که در حالت آرام هستید؛ می‌توانید تشخیص دهید که آیا موقعیت صحبت کردن را دارید یا سیگنال‌های طرف مقابل نشان می‌دهند که بهتر است سکوت کنید.
تسکین سریع استرس
در موقعیت سخت به دنبال طنز باشید. استفاده مناسب از شوخ طبعی، یک راه عالی برای کاهش استرس هنگام برقراری ارتباط است. زمانی که مسئله جدی میان شما و دیگران پیش آمد؛ راهی برای بهتر نمودن فضا با به اشتراک گذاشتن یک جوک یا یک داستان سرگرم کننده پیدا کنید. همچنین می‌توانید چند دقیقه‌ای از موقعیت جدی یا سخت دور شوید تا همه بتوانند آرام‌تر شوند. در صورت امکان، در فضای باز قدم بزنید یا چند دقیقه به مدیتیشن بپردازید. حرکت بدنی یا پیدا کردن یک مکان آرام برای بازیابی تعادل می‌تواند به سرعت استرس را کاهش دهد.
خود را اثبات کنید
قاطعیت به این معناست که افکار، احساسات و نیازهای خود را به شیوه‌ای راحت و صادقانه بیان کنید. در حالی که به دیگران احترام می‌گذارید و از خود دفاع می‌کنید. چرا که برخورد قاطعانه به معنای برخوردی خصمانه، تهاجمی یا مطالبه گر بودن نیست. ارتباط موثر و موفق به چه ارتباطی می‌گویند؟ ارتباطی که هدف آن، درک طرف مقابل است؛ برنده شدن در بحث یا تحمیل عقاید خود به دیگران از اهداف ارتباط موثر نیست.
ارتباط موثرتر، زندگی بهتر
مهارت‌های برقراری ارتباط موثر و موفق می‌توانند به شما در بهبود ارتباط با همسر، فرزندان، رئیس یا همکارانتان، کمک کنند. این مهارت‌ها به شما کمک می‌کنند تا از سوء تفاهم‌ها و درگیری‌هایی که به دلیل ارتباط‌گیری غلط رخ می‌دهند؛ عبور کرده و با احساس رضایت درونی، زندگی و روابط بهتری را تجربه کنید.
