فن بیان یکی از مهم‌ترین ارکان سخنرانی است. هر شغلی ابزار خاص خود را دارد، فن بیان ابزاری تخصصی برای سخنرانی است. برای این که بتوانید در حین سخنرانی تمامی افراد را مجذوب خود کنید باید تکنیک‌های فن بیان را رعایت کنید.
استرس معمولا یکی از عواملی است که می‌تواند روند سخنرانی را خراب کند. برای اینکه بتوانید بهترین سخنرانی‌ها را انجام دهید باید به مدیریت استرس در فن بیان توجه ویژه‌ای داشته باشید. برای یادگیری روش‌های کنترل استرس در فن بیان در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
استرس در سخنرانی چیست؟
بطور کلی در ذات تمامی انسان‌ها استرس وجود دارد و به‌هیچ عنوان نمی‌توان استرس درونی را کاملا از بین برد، در تحقیقات علمی ثابت شده است که نزدیک به 75 درصد افراد فوبیای سخنرانی دارند.
البته متاسفانه گاهی اوقات عدم توانایی در مدیریت استرس سازمانی موجب شده است که افراد و سازمان‌های مختلف با مشکلات بزرگی روبرو شوند، وجود استرس زیاد در هنگام سخنرانی موجب عدم داشتن تمرکز روی موضوع می‌شود و سخنران مضطرب نمی‌تواند طبق استراتژی از پیش تعیین شده مسیر سخنرانی را هدایت کنند.
تمامی افراد پس از آموزش فن بیان با سخنرانی‌های استاندارد و ویژگی‌های آن آشنا می‌شوند اما باز‌هم استرس می‌تواند سخنرانی آن‌ها را خراب کند. برای کنترل استرس در فن بیان راه‌کارهایی وجود دارد که به آن پرداخته خواهد شد.
تعداد زیادی از افراد هستند که توانایی سخنرانی کردن میان جمع‌های دوستانه را دارند اما زمانی که می‌خواهند برای افراد غریبه یا در مکان‌های شلوغ سخنرانی کنند با مشکل مدیریت استرس و اضطراب در جمع روبرو می‌شوند و از جمع واهمه دارند.
یعنی اگر از این افراد بخواهید که در جمع سخنرانی کنند، دست و پای آن‌ها شروع به لرزیدن کرده و تمرکز خود را از دست خواهند داد. استرس حرف زدن در جمع ممکن است برای همه رخ بدهد و جای هیچگونه نگرانی نیست چون می‌توان با آن مقابله کرد.
نشانه‌های داشتن استرس در سخنرانی چیست؟
داشتن استرس در فن بیان برای سخنرانی معمولا خود را به شکل‌های متفاوتی نشان می‌دهد اما در اکثر موارد خشک شدن دهان، تپش قلب، عرق کردن دست‌ها، عدم داشتن تمرکز کافی برای ارائه مطلب، گرفتگی عضلات در زمان سخنرانی از مهم‌ترین نشانه‌های سخنرانی است.
عوامل موثر در کنترل استرس در سخنرانی
همانطور که می‌دانید کنترل استرس در فن بیان هنگام سخنرانی بسیار تاثیر گذار است. در ادامه چند تکنیک در اختیار شما قرار خواهیم داد تا اگر در سخنرانی دچار استرس شدید بتوانید آن را مدیریت نمایید.
تمرین سخنرانی
تمرین سخنرانی می‌تواند بطور معجزه آسایی در کنترل استرس در فن بیان به شما کمک کند. شما باید حتما قبل از سخنرانی اصلی یکبار متن سخنرانی را بخوانید تا در زمان سخنرانی مدیریت بالایی بر موضوع و فضای سخنرانی داشته باشید.
ما به شما پیشنهاد می‌کنیم تا شما یک بار سخنرانی خود را روبروی دوربین انجام دهید. سپس با بازنگری فیلم ضبط شده خیلی راحت‌تر ایرادات خود را پیدا خواهید کرد. همین تمرین و تکرار می‌تواند استرس شما را برای انجام سخنرانی از بین ببرد.
توجه کنید حتی بهترین سخنران‌ها نیز در تجربه‌های اول خود بارها و بارها تمرین کرده‌اند و هیچ کاری در دنیا نیست که شما بتوانید بدون تکرار و تمرین در آن بهترین شوید. پیدا کردن اشتباهات شما در سخنرانی و رفع آن بدون تکرار و تمرین بدست نخواهد آمد.
عوامل ایجاد استرس را از خود دور کنید
قبل از سخنرانی بررسی کنید چه عواملی ممکن است به مدیریت استرس در فن بیان شما ضربه بزند، آن عوامل را کشف کرده و برطرف کنید.
در ضمن توجه داشته باشید همیشه قبل سخنرانی کاری انجام دهید که به شما حس و حال خوبی ببخشد. مثلا می‌توانید نیم ساعت قبل از سخنرانی مدیتیشن کنید تا مغزتان شما در هنگام سخنرانی یاری کند.
شناخت دقیق از مخاطبان هدف
یکی از مهم‌ترین عوامل کنترل استرس در فن بیان داشتن شناختی درست از مخاطبان است. اگر شما مخاطبان خود را بشناسید می‌توانید فضای محیط سخنرانی را به سمتی که می‌خواهید هدایت کنید.
مثلا اگر مخاطبان هدف شما قشر جوان و نوجوان جامعه باشند، شما با اضافه کردن چند مطلب طنز مرتبط به موضوع سخنرانی، می‌توانید آن‌ها را به توجه کردن در ادامه سخنرانی مشتاق کنید.
اگر به عنوان سخنران به شهر دیگر یا کشور دیگری دعوت شدید، این اختلاف فرهنگ یا اختلاف نژاد امکان دارد شما را دچار استرس کند.
برای جلوگیری از استرس، قبل از سفر به آن شهر جدید مقداری اطلاعات لازم را در مورد آن شهر بدست آورید. این کار شما را برای شنونده قابل اعتمادتر می‌کند و خیلی راحت به کنترل استرس در فن بیان شما کمک می‌کند.
اصلا سعی نکنید مشکلات پیش آمده در سخنرانی را توجیه کنید
انجام دادن اشتباهات کوچک در هنگام سخنرانی ناگریز است. اگر بخواهید آن اشتباه را توجیه کنید دیگر شنونده به راحتی به شما اعتماد نمی‌کند.
اشتباهاتی که در ادای کلمات مختلف برای شما به وجود می‌آید، سرفه یا عطسه در زمان سخنرانی، خاموش شدن سیستم ارائه مانند لپ‌تاپ یا گوشی و… از اتفاقاتی هستند که امکان دارد در زمان سخنرانی برای شما اتفاق افتد.
برای داشتن مدیریت استرس در فن بیان خیلی راحت اشتباه خود را بپذیرید و اگر شرایط مخاطب هدف شما محیا بود می‌توانید با این مشکل پیش آمده شوخی کنید تا مخاطب بهتر به شما اعتماد کند.
اگر در میان سخنرانی تک سرفه‌ای کنید مخاطبان به شما ایرادی نخواهند گرفت اما اگر برای توجیه این تک سرفه این کار را تکرار کنید عملا حواس مخاطب را از موضوع اصلی گمراه می‌سازد و باعث می‌شود مخاطبان شما دیگر توجه زیادی به سخنرانی نکنند.
کنترل استرس در سخنرانی برای موفقیت کافی است!
وجود استرس در ذات تمامی انسان‌ها طبیعی است و خیلی جا‌ها به کمک انسان‌ها می‌آید. مدیریت استرس کمک شایانی در موفقیت افراد مختلف دارد.
عواملی بسیاری برای کنترل استرس در فن بیان وجود دارد اما تمرین سخنرانی را می‌توان مهم‌ترین عامل کنترل استرس در فن بیان دانست.
سعی کنید سخنرانی خود را بارها تکرار کنید تا ایرادات احتمالی را برطرف کرده و بتوانید بهترین نتیجه را از سخنرانی خود دریافت نمایید.
