با اندکی جستجو در دنیای وب، با انواع و اقسام مدل‌های بازاریابی روبرو می‌شوید. هر کدام از این مدل‌ها مزایا و معایبی داشته و هر کدام به نوعی برای توسعه کسب و کارهای مختلف، کاربرد بسیار زیادی دارد. اینکه کدام مدل بازاریابی را برای کسب و کار خود انتخاب کنیم، چالش جدی این روزهای مدیران است. مدیران سنتر در این محتوا قصد دارد شما را با مدل بازاریابی شبکهای و آشنا کند.
بازاریابی شبکهای چیست؟
تاریخچه بازاریابی شبکهای بسیار پربار است. اگر بخواهیم به سوال نتورک مارکتینگ چیست پاسخ دهیم باید بگوییم که بازاریابی شبکهای یا همان نتورک مارکتینگ یک ساختار سازمانی است که منجر به فروش محصولات یک شرکت تولیدی غیرمتمرکز می‌شود. به جای اینکه شرکت، کارکنان فروش تمام وقت را استخدام کند، محصولات توسط فروشندگان مستقل فروخته می‌شود. معمولاً، این امر با خرید عمده محصولات از تولید کننده (توسط بازاریاب شبکهای) انجام می‌شود و سپس آن‌ها را به تنهایی می‌فروشد. حال شخصی که بازاریاب غیر مستقیم شرکت است، به روش‌های مختلف بازاریابی سعی می‌کند محصولات خریداری شده را به فروش برساند.
شرکتهای بازاریابی شبکهای در ایران در زمینه‌‌های مختلفی محصولات را ارائه می‌دهند. این محصولات شامل برند‌های محبوب فروش محصولاتی مانند لوازم آرایش، لباس و کالاهای خانگی می‌شود. این مدل فروش و به طور کلی این شرکت‌ها، اغلب با انتقادات زیادی روبرو بوده‌اند. برخی از این شرکت‌ها در تلاشند به خریدارانی که به عنوان بازاریاب وارد مجموعه می‌شوند، تمام محصولات‌شان را بفروشند و در راستای آن، فروشندگان بیشتر را به عنوان زیر مجموعه خود جذب کنند. جالب است بدانید که خیلی برایشان اهمیت ندارد که این افراد می‌توانند کالاهایشان را به فروش برسانند یا خیر.
در نتیجه اگر قصد پیوستن به این شرکتهای بازاریابی شبکهای را دارید، حتما برای منافع و بازدهی مالی سرمایه خود، برنامه ریزی کنید تا دچار ضررهای وحشتناک نشوید.
آشنایی با فرآیند بازاریابی شبکهای
برای اینکه دریابید که آیا بازاریابی شبکهای شغل خوبی است یا نه، باید در ابتدا با فرایند انواع بازاریابی آشنا شوید. بازاریابی شبکهای با نام‌های مختلفی از جمله بازاریابی چندسطحی (MLM)، بازاریابی سلولی، بازاریابی وابسته (افیلیت مارکتینگ)، بازاریابی مستقیم مصرف کننده، بازاریابی ارجاع یا فرانشیز کسب و کار خانگی شناخته می‌شود.
شرکت‌‌هایی که از مدل بازاریابی شبکهای پیروی میکنند، معمولاً لایه‌‌هایی از فروشندگان را می‌سازند؛ یعنی فروشندگان را تشویق میکنند تا افراد زیادی را جذب و زیرمجموعه خود آورند. سازندگان یک ردیف جدید (ردیف‌های بالا) از فروش خود و فروشی که توسط افراد در ردیفی که ایجاد کرده‌اند (زیرمجموعه‌های پایین‌تر) کمیسیون دریافت میکنند. با گذشت زمان، یک ردیف جدید خود به سادگی می‌تواند یک ردیف دیگر ایجاد کند، که کمیسیون بیشتری را به فرد در ردیف بالا و همچنین ردیف میانی بدهد.
هر چه این زنجیره بزرگ‌تر و بیشتر شود، سودآوری بهتری برای ردیف‌های بالا و افراد قدیمی دارد. معمولا بسیاری از بازاریابان شبکهای در پی بزرگ‌تر کردن این زنجیره هستند، نه فروش محصول.
مزایا و معایب بازاریابی شبکهای
هرچه قدر هم خوشبین باشید، باز هم در این نوع بازاریابی ابهامات و مشکلات زیادی وجود دارد. شباهت بسیار زیاد آن با طرح‌های فروش هرمی، همیشه انتقادات زیادی را در پی داشته است.
بر تجارت بازاریابی شبکهای، به ویژه آن‌هایی که دارای چندین زیرمجموعه هستند، دید منفی زیادی وجود دارد که می‌توان آن‌ها را به عنوان طرح‌های هرمی توصیف کرد. یعنی فروشندگان در سطح بالا می‌توانند از طریق کمیسیون از طبقات پایین‌تر، مبالغ قابل توجهی درآمد نتورک کسب کنند و افرادی که در طبقات پایین‌تر هستند درآمد بسیار کمتری خواهند داشت.
اما به طور کلی این مدل بازاریابی مزایا و معایبی دارد که در ادامه برای شما لیست کرده‌ایم:
مزایای بازاریابی شبکهای
شما قوانین کاری خود را تعیین می‌کنید: اگرچه ممکن است برای فروش محصولات شرکتهای شبکهای، قوانینی وجود داشته باشد؛ اما شما آزادی زیادی در فروش محصول دارید. زمان فروش را خودتان تعیین می‌کنید، مکان فروش را نیز به همین صورت.
می‌توانید فقط محصولاتی که علاقه دارید را برای فروش انتخاب کنید: معمولا شرکتهای بازاریابی شبکهای، محصولات متنوعی را برای فروش عرضه میکنند؛ به عنوان مثال اگر مهارت زیادی در ارائه محصولات آرایشی بهداشتی دارید، می‌توانید فقط محصولات آرایشی بهداشتی شرکت شبکهای را برای فروش انتخاب کنید. البته برای آموزش مهارت‌های فروش می‌توانید از روش‌های مختلفی استفاده کنید و مطابق با حوزه مد نظرتان آموزش‌های لازم را بگذرانید.
معایب بازاریابی شبکهای
عموم مردم معمولاً نظر منفی نسبت به شرکت های بازاریابی شبکه ای دارند، زیرا افراد زیادی از این طریق دچار ضررهای جبران ناپذیری شده‌اند. برخی از مهم‌ترین معایب بازاریابی شبکهای عبارت اند از:
درآمدزایی در بازاریابی شبکهای دشوار است: شما در کنار فروش محصول می‌بایست فروشنده نیز برای خود جذب کنید. این دو کار هر کدام دغدغه‌های زیادی داشته و حتی ممکن است، تلاش‌های شما به نتیجه نرسد و شما آخرین فرد زنجیره باشید.
به طور کلی تفاوت بازاریابی و فروش بسیار است. بسیاری از مردم این نوع فروش را نمی‌پسندند: من به شخصه زمانی که با فروشنده‌های شرکتهای بازاریابی شبکهای روبرو می‌شوم، تلاشم این است یا موضوع بحث فروش را تغییر دهم یا محیط را ترک کنم. بیشتر نظرسنجی از عموم مردم نیز همین نتیجه را در پی داشته است. بازاریابان شبکهای نه تنها قصد فروش محصول خود را دارند، بلکه سعی میکنند افراد به زیرمجموعه خود، اضافه کنند.
نتیجه گیری
حال که به طور کامل گفتیم شغل نتورک چیست، باید بگوییم که مدل‌های زیادی از فروش و بازاریابی در دنیای کنونی وجود دارد که هر کدام به سادگی می‌تواند درآمد از نتورک را برای شما چندین برابر کند. انتخاب یک مدل درست بازاریابی با توجه به شرایط خود، کار دشواری نیست و کافیست به درستی در مورد انواع بازاریابی شبکهای تحقیق کنید.
